ઓરતો
- ૧. (પું.) ઓરિયો; અભિલાષા; ઇચ્છા; વાંચ્છા; મનોરથ; લહાવાની ઉમેદ. સંસ્કૃત આતુરતા શબ્દ ઉપરથી ત્ લોપાઈને આ શબ્દ વ્યુપન્ન થયો છે.
- ઉપયોગ: રાખીશ મા કોઈ ઓરતો, પૂછે વિપરીત વાત; એક કમળનો ઓરતો, લાવ્યો કમળ હજાર. – શામળ
- વ્યુત્પત્તિ: [સંસ્કૃત] આરક્ત; પ્રા. આરત્તો ]
- ૨. (પું.) દાંતે રંગ લગાડવો તે.
- ૩. (પું.) ધોખો; રોષ.
- રૂઢિપ્રયોગ: ઓરતો કરવો = દુઃખ લગાડવું.
- ૪. (પું.) પસ્તાવો અફસોસ; શોક.
- વ્યુત્પત્તિ: [પ્રાકૃત] ઉઅરતા ( પસ્તાવો )
- ઉદાહરણ ૧૯૪૬, ચુનીલાલ મડિયા, વ્યાજનો વારસ, page ૧૮૭:
- ...એ તો અધવચ રઝળાવીને હાલ્યો ગયો, હવે તમારા – પારકી જણીઓના – શા ઓરતા કરવા....?’
- ઉપયોગ: એવા દેહને પામીને, પ્રસન્ન ન કર્યા પરબ્રહ્મને, તેને થાશે ઉરે ઓરતો, સમજી લેજો સહુ મર્મને. – નિષ્કુળાનંદ
- ૫. (સ્ત્રી. બ. વ.) પત્નીઓ; અર્ધાંગનાઓ.
- ૬. (સ્ત્રી. બ. વ.) સ્ત્રીઓ; બાયડીઓ.
ઉતરી આવેલા શબ્દો[ફેરફાર કરો]
- (પું. બ. વ.) ઓરતા