ચંચળ

• ૧. (પું.) (પિંંગળ) એક માત્રામેળ છંદ; ચંચલ; ચલ. દોહરા છંદનો આ એક ભેદ છે. તેમાં ૧૧ ગુરુ અને ૨૬ લઘુ મળી ૩૭ અક્ષર અને ૪૮ માત્રા હોય છે.
• ૨. (પું.) ઘોડો; અશ્વ.
• ૩. (પું.) વાયુ; હવા.
  • વ્યુત્પત્તિ [સંસ્કૃત]
• ૪. (વિ.) અધીરૂં, અધીરું
• ૫. (વિ.) અસ્થિર; આમતેમ ફરતું; ડગમગતું, ડગમગ્યા કરતું.
• ૬. (વિ.) ક્ષણિક; ફાની; ચળ; ક્ષણભંગુર.
  • ઉદાહરણ
    ૧૯૪૬, ચુનીલાલ મડિયા, વ્યાજનો વારસ, page ૧૮૮:

    લક્ષ્મી તો ચંચળ છે એમ વિમલસૂરીજી વારંવાર કહે છે.

• ૭. (વિ.) ગભરાયેલ; હાંફળું; ફાંફળું.
• ૮. (વિ.) ગરમ લોહીનું.
• ૯. (વિ.) ચતુર; કાબેલ.
• ૧૦. (વિ.) (લા.) ચપળ; ચકોર; ચાલાક.
• ૧૧. (વિ.) નટખટ.
• ૧૨. (વિ.) મનસ્વી; નિરંકુશ.
• ૧૩. (વિ.) રમતિયાળ; આનંદી.
• ૧૪. (વિ.) રસિક; કામુક.
• ૧૫. (વિ.) ચપળ ઇંદ્રિયોવાળું.
• ૧૬. (વિ.) પ્રવૃત્તિશીલ, (અંગ્રેજી - ‘ઍક્ટિવ’)