સાલ

નામ (પુલિંગ)

• શાલ વૃક્ષ; સાગનું ઝાડ.

નામ સ્ત્રીલિંગ

• વર્ષ; બાર મહિના જેટલો કાળ; વરસ.†
• વર્ષની પાકની મોસમ; પાક.
• વર્ષાસન; વરસણ.

વ્યુત્પત્તિ

[ફારસી]

નામ (નપુંસકલિંગ)

• કાંટો; શલ્ય.
• કિલ્લો; કોટ; ગઢ.
• કોશ હાંકતાં બળદને ચાલવાની જગ્યા; પૈયું.
• ગિલ્લીદંડાની એક રમત.#
• ઘર.
• દુ:ખ; સંકટ; પીડા; વિધ્ન.
• (લાક્ષણિક) નડતર; હરકત; આડખીલી; ફાંસ.~
• રાળ.
• વગડાઉ ચોખા; શાલિ; ભાત; ડાંગર.
• વીંધમાં બેસે તેવો લાકડાનો છેડો કે અણી; બંધબેસતો સાંધો; વીંધમાં બેસતો આવે એવો લાકડાનો ભાગ.↑
• બારીબારણાં અને બીજાં લાકડાનાં રાચરચીલાં કે ઉપકરણોમાં એક લાકડામાં ખાંચો પાડી બીજું લાકડું ભરાવવામાં આવે છે તે છોલેલો સાંકડો છેડો.
• જેમાંથી રાળ નીકળે છે તે હિમાલયવાસી એક ઝાડ

વ્યુત્પત્તિ

[સંસ્કૃત] શલ્ય

રૂઢિપ્રયોગ

• ↑૧. સાલ કાઢવું = (૧) આડખીલી દૂર કરવી. (૨) કાસળ કાઢવું. (૩) વીંધમાં બેસતો ભાગ કરવો; લાકડાને બેસતું કરવા અણી કાઢવી; બંધબેસતો સાંધો બનાવવો.
  (૨) સાલ ઘાલવું = નડતર પેદા કરવું; નડે તેમ કરતું.
  (૩) સાલ ટાળવું = જુઓ સાલ કાઢવું.
  (૪) સાલ બેસાડવું = બરાબર સાંધો ગોઠવવો.
• #સાલ ચડવું = ગિલ્લીદંડામાં સામા પક્ષને દાવ આપવાનું રહેવું.
• †(૧) સાલ ગુદસ્ત = ગયું વરસ.
  :(૨) સાલ દર સાલ = પ્રતિ વર્ષ.
  (૩) સાલ બ સાલ = વરસોવરસ.
  (૪) સાલ હાથ = ચાલુ વર્ષ; ચાલુ સાલ.

ઉદાહરણ

• ~અમરતે તો રસ્તો સરળ કરવાને બદલે સામેથી સાલ ઘાલ્યું હતું, એના સૂચનમાં માનવંતીને નર્યા સ્વાર્થની જ ગંધ આવતી હતી. --વ્યાજનો વારસ