રાબ

• ૧. (સ્ત્રી.) ઉકાળીને બનાવેલો જાડો રાબ જેવો શેરડીનો ઘાટો રસ. તે સાફ કરીને ખાંડ બનાવવામાં આવે છે.
• ૨. (સ્ત્રી.) ગળપણ સાથે ઓસડિયાંનો ઉકાળો.
• ૩. (સ્ત્રી.) ઘેંસ; ઢીલું ભરડકું; કાંજી; રાબડી; ઘઉંના કે બાજરાના લોટનો ઘી સાથે સાકર કે ગોળ નાખીને બનાવેલ પ્રવાહી પદાર્થ. ગળામાં બળતું હોય કે સળેખમ થયું હોય ત્યારે બાજરાના લોટની ઊની ઊની રાબ પાવામાં આવે છે; લોટ શેકી ગળાશ નાખી કરેલું એક ગરમ પાતળું પીણું.
  • વ્યુત્પત્તિ: [દેવનાગરી] રબ્બા
  • ઉદાહરણ:
    ૧૯૪૬, ચુનીલાલ મડિયા, વ્યાજનો વારસ, page ૧૮૭:

    આટલું કહીને આભાશાએ પોતાના ખાટલાની ચોમેર નજર ફેરવી. સામે દૂરના બારણા પાસે નંદન પહેરેગીરની જેમ ઊભી હતી, એ રખેને વીલની વાત જાણી જાય એવા ભયથી આભાશાએ રાબ પીવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી અને નંદનને એ કામ માટે રસોડામાં ધકેલી દીધી

  • 'રૂઢિપ્રયોગ:'
    ૧. રાબ રાંધવી = ધણિયાણી થવું; સ્ત્રી બનવું; પરણવું; જેમકે, જેની રાબ રાંધવી સરજી હશે ત્યાં સગાઈ થશે.
    ૨. રાબછાશે ડાહ્યું = રસોઇ કરવામાં કુશળ.
    ૩. રાબનાં હાંડલાં ફૂટવા = ગરીબનું રોજીનું સાધન જવું.
    ૪. રાબનું હાંડલું = ગરીબ સ્થિતિનું માણસ.
• ૪. (સ્ત્રી.) જમીન ઉપર પાંદડાં અને તેવી નકામી વસ્તુઓ નાખી બાળી નાખવાની ક્રિયા.
• ૫. (સ્ત્રી.) પાંદડાં, ઘાસ, લાકડાં વગેરે બાળીને વાવવા માટે બનાવેલી જમીન તથા તેના ઉપર થતો પાક.
• ૬. (સ્ત્રી.) (કચ્છી) નામર્દ; હીજડું; બાયલું.